کد مطلب:22839 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا روح انسان از قبيل موجودات و با آفرينش بدن به آن تعلق مي گيرد يا اينكه بدن قبل ازدواج آفريده مي شود ؟

روح از جنس موجودات جسماني و مادّي نيست؛ چون اگر بود ، محكوم به احكام مادّه بود و يكي از احكام عمومي مادّه اين است كه به تدريج به وجود آيد و وجودش مقيد به زمان و مكان باشد . پس روحي كه در انسان هست ، مادّي و جسماني نيست؛ هر چند كه با مادّه تعلّق و ارتباط دارد .
در قرآن كريم ، آياتي از كيفيّت ارتباط روح با ماده سخن مي گويد؛ يكجا مي فرمايد : « منها خلقناكم ؛ ما شما را از زمين خلق كرديم » .
{P - سوره طه ، آيه 55 . P}
و در جايي ديگر مي فرمايد : « خلق الانسان من صلصالٍ كالفخار؛ انسان را از لايه اي چون گل سفال آفريد » .
{P - سوره الرحمن ، آيه 14 . P}
و نيز فرموده : « و بدءَ خَلْقَ الانسان من طينٍ ثُمَّ جَعَل نَسْلَه مِن سُلالةٍ مِن ماءٍ مَهينٍ؛ خلقت انسان را از گل آغاز كرد و سپس نسل او را چكيده از آبي بي مقدار قرار داد » .
و سپس فرموده است : « و لَقَد خَلقنا الاِنسانَ مِن سُلالةٍ من طين ثم جَعَلناه نُطْفَةً في قرارٍ مكينٍ ثُمَّ خَلقناالنُطْفَةَ عَلَقةً فخلقنا العلقة مضغةً فَخَلَقْنا المضغة عِظاماً فَكَسونا العِظام لَحماً ثمّ انشأناه خلقاً اخر فَتَبارك اللّه اَحسنَ الخالقين؛ ما از پيش ، انسان را از چكيده و خلاصه اي از گِل آفريديم و سپس او را نطفه اي در قرارگاهي محفوظ كرديم و سپس نطفه را علقه را مضيغه و مضفه را استخوان كرديم . پس آن استخوان را با گوشت پوشانديم و در آخر او را خلقتي ديگر كرديم؛ پس آفرين به خدا كه بهترين خالقان است » .
{P - سوره مومنون ، آيات 12 - 14 . P}
و بيان كرد كه انسان در آغاز به جز يك جسم طبيعي نبود و از بدو پيدايش ، صورت هايي گوناگون به خود گرفت تا در آخر ، خداي تعالي همين موجود جسماني و جامد و خمود را خلقتي ديگر فرمود كه در آن خلقت انسان ، داراي شعور و اراده گشت . كارهايي مي كند كه كار جسم و مادّه نيست چون شعور و اراده و فكر و تصرّف و تسخير موجودات و تدبير در امور عالم به نقل دادن و دگرگون كردن و امثال آن از كارهايي كه از اجسام و جسمانيات سر نمي زد ، نيازمند است .
پس معلوم شد كه روح ، جسماني نيست به خاطر اينكه موضوع و مصدر افعالي است كه فعلِ جسم نيست پس نفس بالنّسبة به جسمي كه در آغاز مبدأ وجود او بوده يعني بدني كه باعث و منشأ پيدايش آن بوده به منزله ميوه درخت؛ و به وجهي به منزله روشنايي از نفت است .
با اين بيان ، تا حدّي كيفيّتِ تعلّق روح به بدن و پيدايش روح از بدن روشن مي گردد و آنگاه با فرارسيدن مرگ ، اين تعلّق روح به بدن و پيدايش روح از بدن روشن مي گردد و آنگاه با فرارسيدن مرگ ، اين تعلّق و ارتباط قطع مي شود و ديگر روح با بدن كار نمي كند؛ پس روح در اوّل پيدايش ، عين بدن بوده و سپس با اشاره اي از سوي خدا ، از بدن متمايز گشتي و در آخِر ، با مردنِ بدن ، به كلّي از بدن جدا و مستقل مي گردد .